KRONİK BÖBREK YETERSİZLİĞİ GENEL BİLGİ
Kronik böbrek hastalığı, böbrek işlevlerinde geri dönüşümsüz ve yavaş yavaş böbrek yetersizliğine doğru ilerleyen bir bozulma sonucu oluşur.
Kronik böbrek hastalığının yol açtığı en önemli problem, yalnızca böbrek yetersizliği değil, aynı zamanda kalp-damar hastalıkları riskini artırması, çocuklarda büyüme ve gelişimi olumsuz etkilemesidir. Bu nedenle erken tanı ve tedavi önemlidir.
Genellikle her iki cinste de aynı sıklıkta görülmekle birlikte, bazı durumlarda erkeklerde daha sık görülebilmektedir.
Bu hastalık, genetik yatkınlığa bağlı olabileceği gibi, sosyoekonomik problemler ve sağlık hizmetlerine erişimin sınırlı olmasıyla da ilgilidir. Bu faktörler bebeklerde doğum ağırlığının düşük olmasına yol açabilir.
Kronik böbrek hastalığının sıklığı yaşla artar ve yetişkinlerde çocuklardan çok daha yaygın görülür. Altı yaş üstündeki çocuklarda daha yaygındır.
Kronik Böbrek Yetmezliği ve Büyüme Hormonu
Doç. Dr. Erdal Eren
HASTA EĞİTİMİ NASIL OLMALI?
Kronik böbrek hastalığı olan çocuklar ve aileleri;
- Koruyucu önlemler ve bu önlemlere uymanın önemi,
- Hastalığın ilerleyişi,
- Reçete edilen ilaçlar (yararları ve yan etkileri) ve
- Uymaları gereken diyet hakkında bilgi sahibi olmalıdır.
FİZİKSEL BELİRTİLER NELERDİR?
Fiziksel belirtiler, böbrek yetersizliğinin şiddetine göre değişir ve herhangi bir fiziksel bulgu olmamasından, aşağıdakilerden birine veya dahafazlasına uzanabilir:
- Kansızlık (anemi)
- Boy kısalığı
- Hipertansiyon
- Böbrek hastalarında görülen kemik dokusunda bozulma (osteodistrofi)
- Kalp zarının iltihaplanması (perikardit), kalbin sol karıncığında büyüme (sol ventrikül hipertrofisi) gibi kalp rahatsızlıkları.
KRONİK BÖBREK YETERSİZLİĞİNDE BÜYÜME GERİLİĞİ GÖRÜLÜR MÜ?
Kronik böbrek yetersizliğinde büyüme geriliğinin ortaya çıkması birden fazla faktöre dayanmaktadır:
- Rahim içinde yetersiz büyüme,
- Anne babanın boyu,
- Primer böbrek hastalığı gibi genetik faktörler,
- Çocuğun erken doğması,
- Malnütrisyon (yetersiz beslenme),
- Anemi (kansızlık),
- Hormonal değişimler,
- Büyüme hormonuna duyarsızlık,
- Kronik böbrek hastalığı.
Kronik böbrek hastalığına bağlı gelişen mineral ve kemik bozuklukları, metabolik problemler, anemi (kansızlık), elektrolit ve su kaybı ile bazı hormonların üretimindeki bozukluklar da büyüme geriliğine neden olur.
Böbrek nakli sonrasında kullanılan kortizon ve bağışıklığı baskılayan (immunsüpresif) ilaçlar da büyüme üzerinde olumsuz etki yaratabilir. Kronik böbrek yetersizliğini önlemek ya da düzeltmek için destekleyici önlemler ve böbrek nakli uygulanabilir.
Öte yandan, böbrek nakli olanlar da dahil olmak üzere kronik böbrek yetersizliği olan çok sayıda çocuk bu önlemlere rağmen büyüme sorunları yaşamaya devam eder. Özel bir teknolojiyle elde edilen insan büyüme hormonu (rekombinant büyüme hormonu) kalıcı büyüme bozukluğu olan çocuklar için etkili ve güvenli bir tedavi şeklidir.